Kijken of leren kijken

Een tiener was enkele weken geleden in een week naar vier voorstellingen heen geweest (de eerste keer was bevallen, dus de overkill kon beginnen).  De kennis is niet iemand die vaak naar het theater gaat. Het is een beginnende kijker. Eind van de tienerjaren en daarmee potentieel publiek voor de toekomst. Slechts als het uitkwam bezoekt hij  het theater, als van tevoren bekend is wat er speelt, als een grote promotiecampagne aan vastzit  of bekende Nederlandser meedoen. Maar die week, misschien was het wel een actie – ik weet het niet -, was het volle bak. Vier voorstelling in één week!

Tot zijn verbazing waren in drie van de vier voorstellingen naakte lijven te zien (vier kleine zaalvoorstellingen). De eerste keer was het nog netjes, maar bij de tweede voorstelling is hij – naar haar eigen zeggen – negatief getraumatiseerd. Dat kan niet de bedoeling, denk ik dan.

Hoe kwam dit? Het volgende vernam ik uit de waarneming. De voorstelling begon luchtig en vrolijk en was het kijken waard, maar op driekwart sloeg de sfeer om. Het werd grimmig. Er kwamen naakte lijven op en aten bloem. Heel veel bloem. Misselijk zat hij in de zaal. Bijna kotsend. En angst. Veel angst, want opstaan en weglopen is in een kleine zaal, haast niet mogelijk. En dat je dan nog dichter bij de acteurs komt…

Woedend! Kwaad! Aangedaan! Emotioneel! Ontvlambaar als rijstpapier. ‘Vooraf moet je gewaarschuwd worden voor choquerende beelden!’

Ik weet het niet. Maar ik kreeg wel vragen, al had ik de voorstelling niet gezien. Moet theater negatief traumatiseren? Mag dat überhaupt wel? Moet er van tevoren gewaarschuwd worden dat de voorstelling choquerende beelden bevat en daarom alleen voor ervaren kijkers is, waarvan de hersenen en het gevoel al immuun is geworden voor bloot, bloed en kots? Waarmee ik overigens niet wil zeggen dat iedere voorstelling in de kleine zaal deze elementen bevat. Door de leegloop in de grote zalen kan je er alles tegenkomen.

Tot slot bedacht ik mij ook nog een advies voor de tiener. Als je vier dagen achter elkaar hamburgers eet, dan slaan je darmen ook op hol. Dus ook bij theater, geniet, maar consumeer met mate.